ЯҢАЛЫКЛАР

Бөек Ватан сугышы һәм туган якны өйрәнү музее хезмәткәрләре «Георгиевская лента» акциясе кысаларында "Сарман гимназиясе"нең 9 сыйныф укучылары белән очраштылар.

Музей эше тарихны өйрәнү һәм саклау гына түгел. Безнең алда бик күп бурычлар тора, аларның берсе-үсеп килүче буынга  патриотик тәрбия бирү. Нәкъ менә шуңа күрә без һәр көнне район мәктәпләрендә һәм  музейда шушындый очрашулар оештырырга тырышабыз.

Бөек Ватан сугышы һәм туган якны өйрәнү музее хезмәткәрләре «Георгий тасмасы» акциясе кысаларында "Сарман урта гомуми белем бирү мәктәбенең"4 сыйныф укучылары белән очраштылар. Шулай ук "Якташларыбыз Бөек Ватан сугышы елларында " темасына әңгәмә үткәрделәр.

Музей "Свет" социаль ярдәм фонды тарафыннан "Без исключения" Бөтенроссия бәйгесендә җиңүчеләр рәтендә. Әлеге бәйгедә җиңүчеләр өчен оештыручылар мәхсүс бүләкләр әзерләгән. Бүләк музейга килеп җитте.

Проектны гамәлгә ашыру музейда инклюзив практикаларны үстерүгә зур һәм ышанычлы адым булып тора. "Путешествие в прошлое" -  тарих белән танышу гына түгел, ә мөмкинлекләре чикле  балалар өчен кызыклы сәяхәт тә. Проект кысаларында Тукай, Мөслим районнарының мәктәп-интернатларыннан, Сарман районы Иске Минзәләбаш, Сарман авылы коррекция сыйныфларыннан балалар музейга килә ала. Проектны иң кызыклы, мавыктыргыч өлеше интерактив панельдә эшләү. Һәр очрашуга балалар өчен тапкырлык һәм игътибарлылыкка юнәлдерелгән  кызыклы интерактив биремнәр әзерләнә.

Бу очрашулар һәрвакыт үзенчәлекле җылы узалар, ә кызыксып янып торган күзләр  һәм балаларның йөзләрендәге елмаю безнең өчен иң зур бүләк! Ә алда проект буенча күп кенә интерактив чаралар көтә, аның тормышка ашырылуын сез безнең ВК битендә һәм ТР Муниципаль берәмлекләр порталында күзәтә аласыз.

Бөек Ватан сугышы һәм туган якны өйрәнү музее хезмәткәрләре «Георгиевская ленточка» акциясе кысаларында Сарман гимназиясенең 1а сыйныфы укучылары белән очраштылар, аларның һәрберсенә тасма тапшырылды.

Шулай ук укучылар игътибарына якташыбыз, Бөек Ватан сугышы ветераны Хәмитов Гыйльмөхәммәт Зиятдин улының истәлекләре дә тәкъдим ителде. Мондый чаралар укучылар өчен бик мөһим, чөнки сугыш ветераннарына, тыл хезмәтчәннәренә хөрмәт күрсәтү, ватанпәварлык үз тормышлары бәрабәренә күптән көтелгән Җиңү көнен якынайткан кешеләр үрнәгендә тәрбияләнергә тиеш.

Шәһәр өчен дә, бөтен ил өчен дә тыныч вакыт 1941 елда өзелде. Сталинград предприятиеләре тулысынча хәрби продукция чыгаруга күчә. Станоклар артына хатын-кызлар һәм балалар баса. Ә 1942 елның июлендә сугыш турыдан-туры Иделгә килә. 17 июльдә миллионнан артык солдат, хатын — кыз, балалар, картлар гомерен өзгән канлы һәм батыр Сталинград сугышы башланган.

Дошман очкычлары ташлаган снарядлар шәһәр районнарының зур өлешен җимереп бетерәләр. Әмма сталинградлылар, землянкаларда яшәп, подвалларда  качып, ныгытмалар төзүне дәвам иттеләр һәм станоклар артында эшләрен дәвам итәләр. 200 көн дәвамында совет гаскәрләре һәм Сталинград халкы нацистлар армиясенә каршы торалар. Совет кешеләренең ныклыгы, батырлыгы, фидакарьлеге шәһәрне саклап калырга гына түгел, ә аннары генерал Паулюс армиясен (1943 елның февралендә) җимерергә мөмкинлек бирә…

«Сталинград: хәтер вакыттан кыйммәтлерәк» программасы нәкъ менә шушы истәлекле датага багышланган. Анда Сарман урта мәктәбенең 5 нче В сыйныфы укучылары катнашты. Чара барышында алар махсус, “понтонно-мостовые”, батальоннар эшчәнлеге белән таныштылар. Әлбәтта укучыларга һәрвакыттагыча үзләренә тотып эшләп карарга мөмкинлек бирелде. Алар  алдан әзерләнгән материаллардан, кадак һәм бүтән беркетү җайланмаларын кулланмыйча күпер җыеп карадылар. Күпернең макетын җыяр өчен генә дә күп сабырлык, бердәмлек һәм тырышлык кирәк булып чыкты. “Бердәмлектә көч” дип юкка гына әйтмәгән әби-бабайлар, берничә тапкыр күпернең ишелүенә карамастан, балалар бердәмлек, үҗәтлек кәрсәтеп төзү эшләрен уңышлы гына тәмамладылар.

Ләкин биремнәр моның белән генә бетмәде, яралыларны аның аша икенче ярга күчерүне оештырырга боерык килде. Моның өчен носилкалар кирәк. Аларны ныклы ике таяк һәм баудан  ясарга туры килде. Әле бит дошманнан да сакланырга, яралыларга исән-имин күперне кичәргә мөмкинлек кирәк. Моның өчен махсус катапульталар ясалды.

Әлеге чара укучыларга дуслык, бердәмлек һәм  белемнең никадәр мөһим икәнен күрсәткәндер дип  дип ышанабыз. Совет солдатларының һәм гомумән халыкның нәкъ менә шушы сыйфатлары җиңүгә ирешергә ярдәм иткән!

Сарман гимназиясенең 2 Б сыйныфы укучылары "Икмәк кадере" интерактив чарасында катнаштылар.

Бүгенге көндә кибеткә керсәң ипинең ниндие генә юк- агы,карасы, тәмләткечләр кушылганы һәм башка бик күп төрләре киштәләрне тутырып торалар.

Ә менә элек,комбайн,трактор,элеваторлар һәм бүгенге көндә эшне җиңеләйтүче башка мөмкинлекләр булмаган чорда ничек булды икән? Басудан өстәлгә кадәр хуш исле ипи нинди юл үткән? Боларның барсын да укучы балалар Бөек Ватан сугышы һәм туган якны өйрәнү музеенда күреп кенә түгел, ә үз куллары белән чабагач, ярма ташы, иләк, җилпүчне тотып эшләп карадылар.

Чарабызның ахрында музеебызга килгән кечкенә кунаклар ипи белән сыйландылар.

Милли мәдәниятләр һәм гореф-гадәтләр елы уңаеннан үткәрелгән чираттагы чара, балалар өчен, икмәк кадеренең тирән мәгънәсенә төшенү булгандыр дип ышанабыз.

Ленинград чолганышына багышланган циклның йомгаклау әңгәмәсе Сарман урта гомуми белем бирү мәктәбенең 7-9 сыйныфлары өчен үткәрелде. Үткән елларның дәһшәтле вакыйгалары безнең районыбыз тарихында да эз калдырган. Шәһәрне азат итүдә якташларыбыз катнашкан, эвакуцияләнгән балаларның бер төркеме 1945 елның июненә кадәр, 1937 елда төзелгән беренче таш мәктәп бинасында, яшиләр. Әлеге очрашу кысаларында укучылар шушы һәм тагын бик күп тарихи, документаль дәлилләргә таянган фактлар белән таныштылар, белемнәрен баеттылар.

Ленинград блокадасы өзелүгә 80 ел тулу уңаеннан Сарман гимназиясенең 10нчы сыйныф укучылары өчен  әңгәмә уздырылды.

«Ленинград блокадасы» темасына багышланган чираттагы очрашу Петровка Завод урта гомуми белем бирү мәктәбендә узды. Лекция барышында укучылар архив документлары белән расланган күп кенә яңа фактларны белделәр. Шулай ук аларга Ленинградтан безнең районга эвакуацияләнгән балалар исемлеге булган чын документ белән танышу мөмкинлеге бирелде. Шул исәптән музей фондларында әлеге вакыйга белән бәйле уникаль хатирәләр белән дә таныштылар.

18 гыйнварда илебез тарихындагы иң әһәмиятле даталарының берсе — Ленинград блокадасының өзелүен билгеләп үтә. 2023 елда әлеге вакыйгага 80 ел тула. Сарман гимназиясе укучылары белән бүгенге очрашу нәкъ менә шул темага багышланды.

Ленинград оборонасы Россия тарихына искиткеч фаҗигале һәм шул ук вакытта чиксез сабырлык, батырлык һәм ныклык тулы вакыйга буларак мәңгегә язылган. Төньяк башкаланы камап алу 1941 елның 8 сентябреннән башлана һәм 872 көн дәвам итә.

Узган еллардагы вакыйгалар безнең район тарихында да эз калдырды, чөнки 266 бала Сарман районына эвакуацияләнгән. Эвакуацияләнгән балаларның бер төркеме Сарман авылының, 1937 елда төзелгән, беренче таш мәктәбе бинасына урнаштырыла (бүгенге көндә ул Аграр көллият бинасы).  1941 елның 2 декабрендә ясалган докладта болай диелән: «Барлык район оешмалары, транспорт чаралары белән берлектә, балаларны төяү урынына җылы кием, аяк киеме һәм икмәк алып килделәр. Балаларны транспортлау мәсьәләсендә Сарман районы Башкарма комитеты аеруча зур кайгыртучанлык күрсәтте, ул юлда вакытта барлык балаларны да артыгы белән җылы әйберләр, аяк киеме һәм икмәк белән тәэмин итте».

Еллар безне шул куркыныч һәм авыр еллардан никадәр ерак алып китсәләр дә, илебез өстенә төшкән сынау, халкыбызның батырлыгы, ныклыгы һәм тугрылыгы турында онытырга хакыбыз юк.