ЯҢАЛЫКЛАР


8
декабрь, 2022 ел
пәнҗешәмбе

Декабрь башында ике мөһим һәм истәлекле дата бар: 3 декабрьдә илебез Билгесез солдат көнен, ә 9 декабрьдә Ватан Геройлары көне билгеләп үтә.

Музейда шундый традиция барлыкка килде, әлеге мөһим даталарга багышланганочрашуларга  Бөек Ватан сугышында һәлак булган солдатларны эзләп табуда зур эш башкаручы кунакларны чакырырга тырышабыз. Быел алар - Зәй шәһәренең «Гвардия» хәрби-патриотик эзләнү клубы җитәкчесе Никофоров Виктор Михайлович һәм әлеге клубның активистлары Уразайкин Виктор белән  көллият студентлары- Виктория һәм Валентина.

Очрашу барышында Виктор Михайлович отряд эшчәнлеге, казу эшләре барышында күпме хәбәрсез югалган кеше табылуы турында сөйләде.

Ләкин җәсәдне табып та, күпчелек очракта солдат медальоннары тутырылмау сәбәпле солдатның кем икәнен тәгаенлау мөмкин булмый. Кай очракта солдат белән документлар, яки мәгълүматы тутырылган медальон тапкан очраклар да була икән. Шудый бер очрак турында безгә дә сөйләделәр: «Солдат җәседе таптык, гомеренең соңгы минутларында ул үзенең автоматын күкрәгенә кыскан булган, аркасында чыбыклы катушка бар иде, элемтәче тапканыбызга һич бер шигебез юк иде. Акрынлап җирне тикшерә, кырыйларын чистарта башлагач, исем, фамилия, әтисенең исеме, адресы күрсәтелгән медальон табыла. Аннары база буенча тикшергәч, чыннан да хәбәрсез югалган дип саналган элемтәче була. Аның туганнарын табу өчен күп вакыт кирәк булды. Кече кызын таптык, ул безгә әтисенең эзләү тарихын сөйләде. Әтисе фронтка киткәндә, аңа нибары өч яшь була, шуңа да карамастан, соңгы тапкыр кулына алуын хәтерли. Сугыштан соң алар аның кире кайтуын көтәләр, чөнки күмү турында кәгазь булмый, шуңа өметләре була әле. Ләкин могҗиза булмый, алар 57 ел дәвамында үтенечләр язаар, ләкин барысы да уңышсыз була. Ахыр чиктә, бу үтенечләрнең берсенә җавап килгән, аңа әтиләренең әсирлеккә эләгүе, Германиягә алып кителүе һәм анда фашистларга эшләве ачыкланган. Башкача әйткәндә, бу кәгазь әтиләрен Ватанны сатучы дип  дәлилләгән. Бу гаилә кичергәннәрне күз алдына китерү кыен. Ә бит әлеге солдат, командование боерыгын үтәп, яуда батырларча һәлак булган. Бу көнне без хәбәрсез югалган кешене генә табып калмадык,гаиләгә аның намуслы исемен кайтардык».

Чара ике мәктәптә: Сарман гимназиясендә һәм Сарман урта гомуми белем бирү мәктәбендә узды. Укучыларга кулларына автоматлар, пулемет, фляжка, каска һәм башка бик күп әйберләрне алырга мөмкинлек бирелде, бу казу эшләре вакытында эзләүчеләр тарафыннан табылган сугышның җансыз шаһитлары иде, алар арасында пыяла солдат фляжкасы кебек уникаль экспонатлар бар. Укучыларның эзтабарлар эшчәнлеге, эзләнү клубында ничек катнашырга, теге яки бу предмет турында сораулары күп булды.

Эзләнүчеләргә малайларны гына алалар дип уйламагыз, командада кызлар да бар, аларның икесе-Валентина һәм Виктория-очрашуга килде. Патриотик клубка алар беренче ел гына йөриләр. Үзләре әйтүенчә беренче казу экспедицияләренә бару өчен түземсезлек белән алдагы язны көтәләр икән.

Очрашудан алган тәэсирләрне сөйләп тә, сүзләр белән дә әйтеп булмый. Бу очрашу халкыбызның Ватан тынычлыгы, җиңү өчен бәяләп бетергесез бәя бирүен тагын бер кат искә төшерде.


sarmanovo.tatarstan.ru

5
декабрь, 2022 ел
дүшәмбе

Алдагы язмабызда әйткәнебезчә, бездә кунакта Ләке авылының җыр сөюче, уңган, чибәр кызлары кунакта булдылар. Алар “Они защищали отчий дом“ проектының төп, интерактив өлешендә катнаштылар. Чарадан соң, арып, талып бетсәләр дә: ”Апа, безнең кичке концертка кадәр әле тагын вакыт бар”,- диделәр. Бала кешенең буш вакытын файдалы үткәрергә омтылуына һич каршы килергә ярамас дип, гәрчә эш сәгатебез чыккан булса да, без аларга шушы проект кысаларында оештырылган “Они сражались за Родину” циклыннан видеоязма карарга тәкъдим иттек. Алдагы юллар Бөек Ватан сугышы ветераны, авылдашыбыз, Дәүләтова Камал апаның сугыш еллары хәтирәләреннән бер өзек.

“Сугышка эшелон белән барабыз, күрәбез шәһәрләр җимерелеп беткән бөтенләй, йортларның стеналары юк. Шулай барганда вагоннар янына балалар йөгереп киләләр. Аларны күз алдына китерсәм, әле хәзердә күңел тула. Әй, мескенкәйләрем ипи юк бит. Үзебезгә дә сохари гына бирәләр. Шул сохариларны аларга өләшеп бетерә идек. Кайда яшисез дип сорыйбыз, үзләренең йортлары янында землянкалар казып кергәннәр, шунда яшиләр икән. Мескенкәйләрем үзләре елыйлар, узләре сөенәләр, кулларын сузып ипи көтәләр. Үзебез ач калсак калдык, ләкин бөтен сохарины аларга өләшеп бетерә идек...”

Камал апа турында бу видеоязманы төшергәндә сугыш бетүгә 70 ел иде инде, ләкин ач-ялангач балаларның кулларын сузып поезд вагоны янында торулары бүгенгедәй исемдә дип, сөйләгән чагында тавышлары калтырап, күзеннән яшьләр тамды. Онытырлык та түгел...

Сугыш беркемне дә аямаган, солдатларны да, гади халыкны да, хатын-кызлар белән балаларны да. Ләкин тыл да, фронт та бердәм булып, кешеләр бер-беренә ярдәм итеп, Камал апалар сыман соңгы сохари сыныгы белән бүлешеп илебез җиңү яулады. Сугышның никадәр авыр булуы Камал апаның шушы берничә җөмләсеннән үк билгеле.

“Үткәннәрне катлап тору кирәкме”,- диючеләр булыр, тик үткәнен белмәгән халыкның киләчәге, бүгенге тормышының кадере юк. Шуңа күрә нинди генә чара үткәрсәк тә, үсеп килүче буынга бүгенге киң, мул, ипигә тамаклары туеп яшәгән тормышның кадерен белергә кирәген, аларның иң зур һәм җаваплы эшләре уку икәнен, үсеп җитеп илебезнең  чын шәхесләре булу аларның төп максатлары булырга тиешлеген аңлатырга тырышабыз.


sarmanovo.tatarstan.ru

21
ноябрь, 2022 ел
дүшәмбе

“Они защищали отчий дом” проектын тормышка ашыруның йомгаклау өлеше кысаларында “Они сражались за Родину” дип исемләнгән цикл дәвам итә. Чираттагы очрашуда, Сарман урта гомуми белем бирү мәктәбе нигезендә оештырылган “Юнармеец” хәрби – патриотик клубы ватәнпәрвәрләре, Ленинград блокадасы һәм Курск дугасындагы канкойгыч бәрелешләрдә катнашкан, дошман яулап алган ил һәм шәһәрләрне азат итеп, фашистларны куа-куа Австриягә кадәр барып җиткән, батыр йөрәкле Габелхак  Абдуллинның тормыш юлы һәм сугыш еллары хатирәләре белән музей хезмәткәрләре тарафыннан эшләнгән видеоязма аша таныштылар.

Очрашулар һәрвакыт әңгәмә рәвешендә бара, чөнки үсеп килүче буынның фикерен, карашын белү мөһим. Һәм сорау-җавап алышу вакытында без укучыларга: “Видеоязманың кайсы өлеше күңелгә аеруча үтеп кереп, тирән тәэсир калдырды”, -дигән сорау бирдек.

Әлбәтта, Габделках абыйның берәр хөҗүм турында сөйләгән урыны дип әйтерләр дигән идек. Чөнки ул аны әле кичә генә булган вакыйга турында сөйләгән сыман, бөтен нечкәлекләрен, бомба, снарядлар сызгырып үткәннәренә хәтле җентекләп сөйли. Ләкин укучылардан башка җавап ишеттек: “Җиңү хәбәрен ишетүләре турында сөйләгәне”,- диделәр.

Чыннан да ул турыда сөйләгәндә, Габделхак абый яшәреп киткәндәй була, күзләрендә очкын кабына, елмаеп җибәрә. “Сугыш беткән көнне мәңге онытасым юк. Солдатлар сөенечтән һавага ата. Шул пулялардан озак кына бөтен дөнья яктырып торган иде”,- ди ул.

 Габделхак абый инде күптән мәрхүм, ләкин видеоязмада ул бүгенгедәй елмаеп үзеннән соң килгән буыннарга илебез өстенә килгән чиксез авыр сынау еллары хакында сөйли.

Видеоязманы караган вакытта укучыларның җитди булуы, хәтта күзләре яшьләнеп алуы, әлеге балаларның саф, яхшы күңелле булулары хакында сөйли. Чөнки бары тик күңеле яхшылыкта булганнарны гына башка кеше язмышы тәэсирләндерә һәм дулкынландыра ала.


sarmanovo.tatarstan.ru

6
октябрь, 2022 ел
пәнҗешәмбе

Өлкән кешеләр – безнең әти-әниләребез, әби-бабайларыбыз, хезмәт юлын лаеклы  узган ветераннарыбыз.

Гомерләре буе хезмәттә кайнаган, тормыш авырлыкларын иңнәрендә күтәргән әби-бабаларыбыз картлык көннәрендә зур игътибарга, хөрмәткә лаек.  Тормышыбыз яхшы, тыныч булсын өчен төнне – көнгә ялгап эшләгән өлкән буын өчен музейда һәрдаим чаралар, экскурсияләр оештырылып тора. Аның чираттагысы Халыкара өлкәннәр көненә багышланган иде. “Шәфкатъ” сәламәтләндерү үзәгеннән килгән абый – апалар үзләренең яшьлекләрен искә төшереп, үткән тормыш юлы хәтирәләре белән уртаклашып музей бүлмәләре буенча Сарман ягы тарихы белән танышып йөрделәр. Ә кайчак сөйләүчегә кушылып истәлекләрен яңарттылар. Араларында инде лаеклы ялда булган мөгаллимнәр дә булу сәбәпле,  бу көн икеләтә бәйрәм булды. Хөрмәтле өлкәннәребез, Сезгә сәламәтлек, җан тынычлыгы телибез. Сез чын мәгънәсендә музей хезмәткәрләре өчен алтын багана, чөнки Сезнең белән аралашып без элеккеге тормышны беләбез, аны түкми-чәчми үсеп килүче буынга җиткерергә тырышабыз. Шулай озак еллар аралашып яшәргә язсын.


sarmanovo.tatarstan.ru

30
сентябрь, 2022 ел
җомга

Патриотик аңны формалаштыруда төп рольне, әлбәттә, гаилә һәм мәктәп башкара. Ләкин бу юнәлештә эш күпкырлы булырга тиеш. Нәкъ менә шуңа күрә музейда үсеп килүче буынга патриотик тәрбия бирү буенча актив эш алып барыла, уникаль проектлар тормышка ашырыла. Шуларның берсе - Президент грантлары бәйгесе җиңүчесе - «Они защищали отчий дом» проекты.

Балалар өчен интерактив чаралар бик кызыклы, алар барлык биремнәрдә үзләре катнашалар, бер-берсенә һәрвакыт ярдәм итәргә әзерләр. Чираттагы кунакларыбыз, Сарман гимназиясенең 6а сыйныф укучылары да кызыксынучан һәм тапкыр булдылар.

Катнашучыларга баһадирларның көбә күлмәген, бармицалы шлемны кияргә, кулларына калкан алырга, ук белән җәя тарттырып карарга һәм башка бик күп нәрсәләр белән танышырга  мөмкинлек бирелә. Әлбәттә, Бөек Ватан сугышы чорына аерым игътибар биреп, шул авыр елларда районыбыз тормышында булган вакыйгалар турында сөйлибез, совет солдаты киемнәре, портянкалар чолгау тәртибе белән таныштырып, плащ-палатка җыябыз. Һәм һәрвакыт балаларның фикерләрен тыңлап, алга таба теге яки бу мәсьәлә буенча фикерләшеп, дөрес нәтиҗәләр ясыйбыз.

Һәрвакыттагыча вакыт сизелмичә дә үтә һәм һәр чара азагында "Сезгә ошадымы?!"дигән сорауга балаларның дәррәү «Әйе!!!» диюләре, башкарган эшнең нәтиҗәле булуын, чираттагы план чарасы гына түгел икәнен раслый. Һәр очрашу, һәр лекция, нинди генә темага булса да, без һәрвакыт балаларга әти-әнине, дусларны, укытучыларны, мәктәпне, хәтта яшәгән урамны, туган авылны, туган якны, үзең яшәгән дәүләтне бәяләргә, яратырга һәм хөрмәт итәргә кирәклеген җиткерәбез.


sarmanovo.tatarstan.ru

16
июнь, 2022 ел
пәнҗешәмбе

Татар халкының чиксез бай тарихи-мәдәни мирасы бар. Аны үсеп килүче буынга тапшыру - безнең бурычыбыз. Музейда үтә торган “Мирас  угы” проекты татар халкының тарихын, мәдәниятен өйрәнүгә багышланган. Бүген безгә Күтәмәле мәктәп яны лагеренда ял итүче балалар килде.  Тарихны уеннар, риваятьләр, әкиятләр аша  өйрәнү бик кызыклы. Идел буе Болгар дәүләте, Казан ханлыгы  буенча “сәяхәт иткәндә” балалар бик күп тарихи фактлар, риваятьләр белән таныштылар, үзләре өчен яңа төрле һөнәрләр ачтылар. Кызлар “зәркәнче” булып, “кыйммәтле” ташлардан, энҗе – мәрҗәннәрдән муенсалар, беләзекләр ясадылар, туку станында палас тукыдылар. Малайлар исә тимерче һөнәрен үзләштерделәр, эш һәм сугыш кораллары белән таныштылар. Сәяхәт ахырында укучылар махсус ясалган пазллардан карта җыйдылар. Әлеге проектның максаты - балаларда кечкенәдән үк туган  якка, туган телеңә мәхәббәт уяту; үз илең, халкыңның батырлыгы, каһарманлыгы белән горурлану  хисләре тәрбияләү.

Әлеге интерактив чара Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты грантлары конкурсында җиңүче “Мирас угы” проектын гамәлгә ашыру кысаларында үткәрелде.


sarmanovo.tatarstan.ru

31
май, 2022 ел
сишәмбе

Татар халкының чиксез бай мәдәни һәм тарихи мирасы бар. Аны үсеп килүче буынга тапшыру - безнең бурычыбыз. Музейда үтә торган “Мирас  угы” проекты татар халкының кыйммәтләре, туган як тарихы белән танышу һәм өйрәнүгә багышланган. Бүген безгә Петровказавод урта гомуми белем бирү мәктәбенең 4 нче сыйныф укучылары килде.  Тарихны уеннар, риваятьләр, әкиятләр аша  өйрәнү бик кызыклы. Идел буе Болгар дәүләте, Казан ханлыгы  буенча “сәяхәт иткәндә” укучылар бик күп тарихи фактлар, риваятьләр белән таныштылар, үзләре өчен яңа төрле һөнәрләр ачтылар. Кызлар “кыйммәтле” ташлардан, энҗе – мәрҗәннәрдән муенсалар ясап, зәркәнче булдылар. Малайлар исә тимерче һөнәрен үзләштерделәр, эш һәм сугыш кораллары белән таныштылар. Ә менә чүлмәкчелек малайларны да, кызларны да кызыктырды. Сәяхәт ахырында укучылар махсус ясалган пазллардан, кунакта булган шәһәрләр буенча карта җыйдылар. Әлеге проектның максаты - балаларда кечкенәдән үк туган  якка, туган телеңә мәхәббәт, үз илең, халкыңның батырлыгы, каһарманлыгына горурлык  хисләре тәрбияләү.

Чараны йомгаклап укучыларга, белемнәрен тагы да баету максатыннан,  “Татар дөньясы” китабын тапшырдык.

Әлеге интерактив чара Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты грантлары конкурсы җиңүче “Мирас угы” проектын гамәлгә ашыру кысаларында үткәрелде.


sarmanovo.tatarstan.ru

25
май, 2022 ел
чәршәмбе

Районыбыз мәктәпләрендә кичә соңгы кыңгырау бәйрәмнәре узды. Уңышлы тәмамланган уку елын билгеләп, Сарман урта гомуми белем бирү мәктәбенең 2 сыйныфы укучылары, Идел буе Болгар дәүләте шәһәрләре  буенча “сәяхәт” иттеләр. Болгар шәхәренең “Ага базар”ында кыйммәтле җәнлек тиреләре сатып, сәүдә белән шөгыльләнделәр, Елантауга менеп “Зилант” белән очраштылар, Алабуганың риваятьләре белән таныштылар, Шайтан каласы дан тоткан тимерчелек  эшенең коралларын үз күзләре белән күреп, хәтта күрекне  өрдереп тә карадылар. Зөя утрау - шәһәренә көймәләргә утырып барырга туры килде, чөнки ни бары 24 көн эчендә төзелгән әлеге шәһәр һәр яклап су белән әйләндереп алынган. Чүлмәк ясаучылар эше беренче карашка гына җиңел һәм кызык икәненә дә нәкъ менә шушы утрауда төшенделәр. Тапкырлык һәм зирәклектә көч сынаштылар, мавыктыргыч, кызыклы уеннар уйнадылар.

Чараны йомгаклап, укучыларга, халкыбызның милли, тарихи ядкарьләрен тагын да тирәнрәк  өйрәнсеннәр дигән теләкләр белән, “Татар дөньясы” китабын тапшырдык.

Әлеге интерактив чара Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты грантлары конкурсында җиңүче “Мирас угы” проектын гамәлгә ашыру кысаларында үткәрелде.


sarmanovo.tatarstan.ru

11
май, 2022 ел
чәршәмбе

Сугыш елларында почтальоннар җилкәсенә авыр вазыйфалар төшкән. Ирләреннән, улларыннан, әтиләреннән көтеп алынган өчпочмаклы хатлар белән беррәттән, кайгылы хәбәрләрне дә китергәннәр. Шуңа карамастан, авыр чорларда алар бик мөһим эш башкарганнар.

Бүген без дә, кыр почтасы вазыйфасын үтәдек. Музей кысаларында Сарман ягы тарихын чагылдырган сәхифә чыгарган идек, шуны тараттык. Дөньялар тыныч, күгебез аяз булсын! Бары тик сөенечле хәбәрләр генә алып яшәргә язсын!

 

https://vk.com/id267984985

Тэги: #музейсарманово #годсохранениякультурногонаследиянародовРоссии #деньпобеды
sarmanovo.tatarstan.ru

20
апрель, 2022 ел
чәршәмбе

Идел Буе Болгар дәүләтендә ислам дине 922 елда кабул ителә, әлеге вакыйга хакында Богдад шәһәреннән килгән илче- Ибн Фадланның язмалары сөйли… 1100 ел элек булган вакыйга, бүгенге көнгә кадәр мөһимлеген югалтмаган.

Дистә гасыр, мең еллык тарих агымында ниләр генә күрмәгән, ниләр генә кичермәгән татар халкы, ләкин бернигә карамастан динне, милләтне саклап калганнар. Эзәрлекләүләр дә булмаган түгел, мәчетләрнең манаралары киселгән, дини китаплар юкка чыгарылган, намазлар  яшертен генә укылган.

Нинди генә киртәләр корылмасын, татар милләтендә белем бирүгә һәрвакыт җитди караганнар һәм бу өлкәдә мәчет, мәдрәсәләрнең роле зур булган.

Сарман гимназиясенең 6 сыйныф укучылары белән үткән бүгенге очрашу да ислам дине кабул ителүнең 1100 еллыгына, тарихыбыздагы зур вакыйгага багышланган иде.

 “Ислам – религия мира” дип исемләнгән әңгәмә барышында, укучылар ислам динен кабул итү тарихы, Сарман ягының күренекле дин эшлеклеләре, мәчет мәдрәсәләре тарихы белән таныштылар.

Тэги: #музейсарманово #культурадляшкольников #годсохранениякультурногонаследиянародовРоссии
sarmanovo.tatarstan.ru

ЯҢАЛЫКЛАРГА ЯЗЫЛУ
Сайттагы барлык материаллар лицензия буенча тәкъдим ителә:
Creative Commons Attribution 4.0 International