ЯҢАЛЫКЛАР

2023 елның 21 апрелендә Иштуган мәчетендә Мөселманнар иртә таңнан Ураза бәйрәменә җыелдылар. Алар имамның вәгазьләрен тыңлаганнар һәм иртәнге һәм бәйрәм намазларын укыганнар.

Ураза вакытында кичке аш ашау-мөгаен, мөселманнар өчен тәүлекнең иң көтелгән вакыты. Бу гаиләгә, дусларга бер өстәл артында җыелу гына түгел, ә изге Рамазан ае дәвамында һәр көнне диярлек үткәрелә торган бәйрәм дә. Нәкъ менә ифтарлар, бөтен өммәтне берләштерүче, бәйрәм атмосферасын тоярга мөмкинлек бирүче вакыйгалар буларак, Рамазанны үзенчәлекле ай итәләр.

Иштуган авыл мәдәният йортында мәдәният йорты һәм китапханә хезмәткәрләре Идел буе Болгар дәүләтендә Ислам динен кабул итүгә 1100 ел тулуга багышланган Ифтар ашы уздырдылар. Абыстай Идел буе Болгары тарихының төп моментларының берсе – ислам динен рәсми кабул итү турында сөйләде. Катнашучылар игътибарына Идел буе Болгары тарихы һәм мәдәнияте турында китаплар тәкъдим ителде, аларда урта гасыр цивилизациясен – һөнәр һәм сәүдә үзәкләрен, архитектура һәм төзелеш, һөнәри мәдәният һәм сәнгать өлкәсендәге казанышларны, рухи хәтерне яңадан торгызу турында тасвирлый.

Мөселманнар сөйләшкәннән соң, алар бергә намазга бастылар. Аннан соң ифтар кунаклары сыйландылар һәм мул табын артында аралаштылар. Кичә, ислам канунының барлык чараларын үтәп, дустанә атмосферада үтте.

Пасха – язның төп бәйрәмнәренең берсе. Бу якты, матур һәм игелекле бәйрәм үзе белән иман, өмет һәм мәхәббәт алып килә.

16 апрельдә Иштуган мәдәният йорты һәм китапханәсе белгечләре «Пасха кунаклары безгә килде» танып белү-уен программасын үткәрделәр. Бу чара барышында катнашучылар Пасха бәйрәме турында белделәр, Пасха уеннары һәм пасха атнасының һәр көне традицияләре белән таныштылар. Чара башында балалар белән өйдән-өйгә йөреп, буялган йомырка, конфет җыялар, гомумән, алар өчен кемдер әзерләгән. Барлык йортларга кереп: "Мәсих терелде", - диделәр, өлкәннәр аларга "Чыннан да терелде" дип җавап бирделәр һәм әзерләнгән ризыкларны бирделәр.

Төп күңел ачу Пасха уеннары «Йомырка белән йөгерү», «Йомырка кайда пешерелә?, Йомырканы ачу.  Бу уеннар уникаль, чын мәгънәсендә үсеш бирүче, мавыктыргыч, тапкырлык, сенсомотор координациясе, киңлектә ориентация һәм башка бик күп мөһим сыйфатлар һәм күнекмәләр. Чара кулич, конфет һәм, әлбәттә, эчкерсез сөйләшүләр белән бәйрәм чәй эчү белән тәмамланды.

Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре Рамазан аена багышланган ифтар ашы үткәрделәр. Абыстай мөселман гаиләсендә үзара аңлашуның мөһимлеге, Аллаһы алдындагы бурычларыбыз турында сөйләде. Шулай ук ул әхлак, рухи чистарту, мөселман тәгълиматларын дөрес аңлау мәсьәләләренә кагылды һәм традицион кыйммәтләр турында сөйләде, залда җыелган барлык мөселманнарны тормышта күбрәк игелек һәм матурлык күрергә, булганнары белән канәгать булырга өйрәнергә чакырды. Мөселманнар сөйләшү йоласын үтәгәннән соң, алар бергәләп намазга басалар. Шуннан соң ифтар кунаклары сыйланып, бай итеп әзерләнгән өстәлләр артында аралашканнар. Кичә ислам канонының барлык чараларын үтәп, дустанә атмосферада узды.

Гофра кәгазьдән чәчәкләр – теләсә нинди бәйрәм өчен матур бизәк. Букетларны бүләк итеп кенә калмыйлар, аларны интерьерларны бизәү һәм бәйрәм өстәлләрен бизәү өчен кулланалар. Гофра кәгазеннән арзан һәм матур чәчәкләр ясарга мөмкин. Иштуган мәдәният йорты белгечләре Пушкин картасы буенча «Гофра кәгазьдән чәчәкләр» мастер-классын үткәрәләр.Чара барышында сәнгать җитәкчесе М.Т.Гайнетдинова чәчәкләр ясаганда кулланыла торган кәгазьнең төрле төрләре турында сөйләде, гофрирланган кәгазь белән эшләүнең техник алымнарын күрсәтте яфрак яфраклары ясау, сабакны бизәү, сабакка Яфраклар җыю һәм чәчәк бәйләме ясау. Һәрбер мастер-класс әгъзасы чәчәк ясауның барлык этапларын үтәргә һәм букетны үз куллары белән җыярга тырышты. Мастер-класс катнашучыларга иҗади активлыкларын күрсәтергә, эмоциональ канәгатьлек хисләрен кичерергә ярдәм итте. Чәчәкләр ачык, экспрессив һәм хәтта хуш исле булып чыкты.

Иштуган мәдәният йорты белгечләре яшүсмерләр өчен «Тәмәке тарту – сәламәтлеккә зыян китерү» дигән әңгәмә үткәрделәр. Әлеге чараның максаты булып катнашучыларда тәмәке тарту турында, кешенең гомуми иминлегенә һәм тышкы кыяфәтенә йогынты ясый торган зарарлы гадәт буларак, күзаллаулар формалаштыру теләге хезмәт итте. Чара барышында бүгенге дөньяның мөһим проблемалары күтәрелде: яшүсмерләр тәмәке тартты. Тәмәке тарту белән бәйле проблемалар буенча мәгълүмат дәрәҗәсен арттыру максатыннан, аларга тәмәкенең һәлакәтле үзлекләре турында презентация күрсәтелде. Балалар кеше организмына тәмәке салуның кире кайтарылмаслык нәтиҗәләре турында видеофильм карадылар, Начар гадәттән үлүчеләр статистикасы белән таныштылар. Тәмәке куллануның нинди авырулар белән янаганын белдек. Аннары катнашучылар тәмәке тарту турында мәкальләр яздылар.Сәламәт яшәү рәвеше алып бару кирәк дигән нәтиҗә ясап, әңгәмәгә йомгак ясадык.

2023 ел милли мәдәниятләр һәм традицияләр елы дип игълан ителде.   Бу ел кысаларында Иштуган мәдәният йортында удмурт фольклор коллективы «Тюрагай» оешуга 25 ел тулуга юбилей кичәсе узды. Кичә коллективның иҗаты турында видеоролик белән башланды. Аннары юбилярлар чишмә янында кичке утырышлар күрсәттеләр. Чарада шулай ук Татарстан Республикасыннан чакырылган коллективлар катнашты: «Сактон» удмурт халык фольклор ансамбле (Кукмара районы), «Сударушка» рус халык ансамбле (Иске Икшурма мәдәният йорты Саба районы), «Зиляйлюк» татар фольклор коллективы (Шекше мәдәният йорты Саба районы), «Салам» чуаш коллективы, башкорт коллективы «Сынрау торна» (Казан шәһәре Халыклар дуслыгы йорты), керәшен фольклор коллективы асыл тәңкә (Питрэч районы), Вуюись удмурт фольклор коллективы (Балтач районы), татар фольклор коллективы Умырзая (Иштуган МЙ), балалар удмурт фольклор коллективы Шундыос (МБОУ Иштуган урта гомуми белем бирү мәктәбе). Котлау сүзләре белән Саба районы мәдәният бүлеге башлыгы Заһидуллин Рөстәм Фидаилевич, Иштуган авыл җирлеге башлыгы Гайнетдинов Д.М., «НКА удмуртов ТР» РОО идарәсе рәисе ярдәмчесе — идарә әгъзасы Чайникова Ога Владиславовна, Саба муниципаль районы удмуртов автономиясе рәисе Макаров Анатолий Владимирович һ.б. чыгыш ясадылар.. Кич дуслар белән очрашу, елмаю һәм бер-берсе белән матур кәеф белән уртаклашу өчен бик яхшы сәбәп булды.

Иштуган авыл җирлегендә халыкка флюорография уздыру. флюорография – даими медицина тикшерүе һәм халыкның сәламәтлеге торышын диагностикалау. Гражданнарның сәламәтлеген вакытынды медицина тикшерүе уздыру максаты –халыкның инвалидлыгы һәм үлеменә китерә торган киң таралган хроник һәм онкологик авыруларны профилактикалау һәм ачыклау.

Иштуган авыл җирлегендә өмә үтте

Рухи кыйммәтләрне саклау, ныгыту, милли традицияләрне торгызу мөһимлеген исәпкә алып, 2023 ел Татарстанда милли мәдәниятләр һәм традицияләр елы дип игълан ителде. Шуңа бәйле рәвештә район башлыгы Рәис Нургали улы Миңнеханов Саба муниципаль районы учреждениеләре һәм авыл җирлекләре арасында " Милләт яме-йола, бәйрәмнәрдә!".

9 апрельдә Иштуган мәдәният йортында фестиваль-конкурс узды, анда:

- Саба муниципаль районының МББУ «Шәмәрдән лицее» “УСЕШ" тамашачыларга "Кыз бирү" халык традициясен тәкъдим итте;

- ТКУ психик тайпылышлары булган гражданнар өчен билгеләнгән Югары Отар балалар интернат-йорты – «Уракка төшү»;

- Шәмәрдән участок хастаханәсе – «Йомырка җыю».

Мондый традицияләр безгә бер-беребезгә карата ихтирамлы һәм игелекле булырга, туган телебезгә, милләтебезгә мәхәббәт тәрбияләргә кирәклеген искәртә. Тамашачылар фестивальдә катнашучыларны бик җылы каршы алдылар, аларга көчле алкышлар белән рәхмәт белдерделәр.