ЯҢАЛЫКЛАР

22 октябрьдә Яр Чаллыда «Без бер агач тармагы» дигән ТР фин-угор халыклары фестивале узды. Фестиваль фин-угор халыкларының традицион мәдәниятен саклау һәм үстерү, үзенчәлекле фольклор коллективларын һәм башкаручыларын ачыклау, яшьләрне милли мәдәнияткә тарту һәм Татарстан Республикасы халыклары мәдәниятенә хөрмәт тәрбияләү максатыннан үткәрелде. Бәйрәм программасы кунакларны «Энергетик» мәдәният сараенда ТР фин-угор халыкларының халык һөнәрләре эшләнмәләре күргәзмәсе белән танышудан башланды һәм Татарстан һәм Россия төбәкләренең фин-угор халыклары иҗат коллективлары чыгышы белән дәвам итте. Иштуган мәдәният йортының Удмуртия фольклор коллективы Лауреат Дипломы белән бүләкләнде.

Балалар өчен иң яхшы уенчыклар- бар күңелеңне биреп ,үз кулларың белән ясалганнары. Бала үз иҗатын һәм осталыгын куеп, ниндидер осталыкка омтылганда, һөнәр чыннан да бәяләп бетергесез була. Соңгы елларда аксессуарлар һәм уенчыклар ясау гамәли сәнгать тенденциясенә әверелә. Иштуган мәдәният йорты белгечләре «Фетрдан уенчык» дигән мастер-класс үткәрделәр. Мастер-класс башында сәнгать җитәкчесе ГайнетдиноваМ.Т. фетрның төрле төрләре һәм үзенчәлекләре турында сөйләде, фетр белән эшләүнең техник алымнарын күрсәтте. Балалар фетрның барлыкка килү тарихын, аны куллану өлкәсен белделәр. Уенчыклар тегү өчен, катнашучылар йомшак фетр кулландылар, чөнки аның өстенлеге-ул вакыт узу белән формасын югалтмый һәм аннан  уенчыклар тегү җиңелрәк. Балалар төрле уенчык үрнәкләре белән шаблоннар ясадылар, үрнәкне фетрга куеп. Кистеләр ,ике яктан бергә тегеп, синтепон белән тутырдылар. Әзер уенчык якын кеше өчен искиткеч бүләк булачак.

Үз кулың белән эшләнмә ясау – ул иҗат, ул фантазиянең очышы, ул башкаручының осталыгы. Башкарылган һәр нәрсәгә аның энергиясе, җан һәм йөрәк кисәге салына. Иштуган мәдәният йорты белгечләре иҗади остаханә үткәрде. Остазлар катнашучыларга үзләренең мавыгулары турында сөйләделәр һәм әниләре үз вакытында күп нәрсәгә өйрәтүләренә басым ясадылар. Шунысы куанычлы, җитәкчеләр үз хоббиларына теләкләрен югалтмый, якты һәм кызыклы әсәрләр иҗат итә. Кешеләр иҗат итәләр, димәк, алар үзләренең энтузиазмнары һәм эшләре белән башкаларны сөендерүне дәвам итәләр. Остазлар үз эшләнмәләрен күрсәттеләр, трикотажның иң гади элементларын бик теләп аңлаттылар һәм осталык хәйләләре белән уртаклаштылар. Җитәкчеләрдән өйрәнерлек нәрсәләр бар иде: берәүләрне трикотаж техникасы кызыксындырды, икенчеләрен салфетка бәйләп карадылар, өченчеләрен трикотажның иң гади элементлары белән өйрәнделәр. Эш вакыты сизелмичә үтте. Саубуллашканда, барысы да яңа очрашуларга өмет белән киттеләр.

Әтиләр көне – әтинең гаиләдәге абруен искә төшерү, котлау һәм күтәрү, балаларны тәрбияләү өчен җаваплылыгын арттыру һәм бу чараның иң төп максаты. 16 октябрь көнне Иштуган мәдәният йорты белгечләре «Безнең әти иң яхшысы» дигән конкурс программасын үткәрделәр. Очрашу бәйрәмнең барлыкка килү тарихы турында сөйләүдән башланды. Уен барышында әти белән балалар үз көчләрен һәм зирәклекләрен күрсәттеләр. «Иң акыллы», «Иң яхшы машина йөртүче», «Сабый теленнән», «Мине тот», «Баланы төр» конкурсларында катнаштылар. Конкурс-уен программасының барлык этаплары да киеренке көрәштә узды. Спорт дәрте һәм үз командасы өчен җиңүгә ирешү теләге әтиләрне һәм балаларны шулкадәр җәлеп итте ки, алар тирә-юньдә барган вакыйгаларны сизми калдылар. Ахырда катнашучылар кызыксындыру призлары белән бүләкләнде.

Иштуган мәдәният йорты белгечләре балалар белән «Икмәк барысына да баш»дип исемләнгән бер сәгать үткәрделәр. Чарада ипи, аның кеше тормышында әһәмияте, икмәккә сак караш турында сүз барды. Балалар блокададагы икмәк кисәген искә төшерделәр, аның зур кыйммәткә ия булуы турында нәтиҗә ясадылар. Аннан соң балаларны икмәк һәм каравай юлының тарихы белән таныштырдылар. Балалар игътибарына икмәк-күмәч эшләнмәләре күргәзмәсе тәкъдим ителде. Кыска мавыктыргыч һәм танып белү видеороликыннан балалар чын видео - сәяхәт кылдылар.   Шулай ук бодай кайда үскәнен, бер икмәк пешерү өчен күпме бодай бөртеге үстерергә кирәклеген, икмәк үстергән кешеләрнең исемнәрен, кешеләр икмәк уңышын ничек җыялар, һәм ниһаять, кешеләр икмәк үстергәннәрен белделәр? Балалар икмәк турында табышмаклар чиштеләр, «Сяду на пенёк, съем пирожок» дигән әдәби викторина сорауларына җавап бирделәр. Бу чара балаларда икмәк үстерүдә һәм җитештерүдә катнашкан кешеләрнең хезмәтенә карата ихтирамлы һәм рәхмәтле караш, икмәккә һәм китапка карата мәхәббәткә сак караш, бөтен зирәк белемнәрнең чыганагы булып тора.

Көз безгә иҗат өчен искиткеч материаллар һәм идеялар бирә: имән чикләвеге, куркәләр, төсле чәчәкләр һәм яфраклар, җиләк-җимеш. Бу байлыкның барысыннан да оригиналь бизәкләр, кызыклы уенчыклар, аппликацияләр һәм чәчәк бәйләмнәре ясарга мөмкин. Табигый материалдан үз кулыңбелән эшләнмә ясау процессы сәнгать тәмен, фикер йөртә белү сәләтен үстерә, хезмәт сөючәнлек һәм тырышлык тәрбияли.  Балалар Иштуган мәдәният йорты белгечләре белән берлектә чәчәкләрдән, яфраклардан, табигый материалдан оригиналь эшләнмәләр ясадылар. Катнашучылар эшкә җитди карадылар һәм фантазияләрен, сабырлыкларын эшкә җигеп, хезмәт куйдылар. Эшләр аппликация техникасында башкарылды. Алар балерина шаблонын төрле табигый материаллар белән бизәделәр. Балалар бик зур тырышлык белән хезмәт куйдылар. Алар нинди генә фантазия күрсәтмәделәр. Бу бары тик чын сәнгать әсәрләре.

Иштуган мәдәният йорты белгечләре һәм балалар бик теләп «Игелек атнасы» акциясендә катнаштылар. Истәлекле урынны төзекләндерү-безнең эшләрнең бер өлеше, шулар ярдәмендә без киләчәктә үз гомерләрен калдырган, тыныч күк йөзе өчен рәхмәтебезне белдерәбез. Һәм безнең төп бурычыбыз-бу хәтерне мөмкин кадәр озаграк күтәреп бару, бер елдан соң гомерләребез бәрабәренә безгә тынычлык һәм ирек бүләк иткән кешеләрне мәңге истә тотып, хөрмәт итәчәкбез. Кирәкле инвентарь белән коралланып, балалар территорияне бик теләп тәртипкә китерделәр. Барысы да зур күңел күтәренкелеге белән эшләделәр.  Кемдер яфрак җыя, кемдер аны өемгә сала, кемдер капчыкларга җыя. Арганнар, ләкин яхшы кәеф белән эшне тәмамладылар. Үз хезмәтенең нәтиҗәләрен күрү рәхәт иде, һәркем бу эшкә үз җылысының бер өлешен кертте, һәлак булган сугышчыларга куелган һәйкәл янындагы Чиста территория тирә-юньдәгеләрнең күзләрен сөендерә, һәркайда да чиста һәм матур. Өмә бик дәртле һәм актив үтте, барысы да үз бистәбезне – безнең уртак йортыбызны карарга теләк белән тулы иде. Барысы да үзеннән һәм эшләгән эшләреннән канәгать иде.

Өлкәннәр декадасы кысаларында Иштуган мәдәният йорты белгечләре балалар белән «Тормыш игелекле эшләргә бирелде»дип исемләнгән Мәрхәмәтлелек атнасында катнаштылар. Кешене балачактан ук яхшылык эшләргә өйрәтергә кирәк. Без балаларыбызның киләчәктә кем булачагын белмибез, ләкин бер нәрсәгә ышанабыз: алар һәрвакыт яхшылык эшләячәкләр, чөнки алар битараф булмаган кешеләр булып үсә. Чараның асылы-ярдәмгә мохтаҗларга, балаларга кешеләр турында кайгырту, өлкәннәргә карата мәрхәмәтлелек, хөрмәт хисләре тәрбияләү. Балалар сәламәтлеге начар булган Андреева Феклада еш булалар. Бүген без аңа хуҗалыкта ярдәм иттек. Соңыннан аны концерт номерлары белән куандырдылар, үз куллары белән ясаган чәчәкне бүләк иттеләр. Пенсионер ханым балаларга зур рәхмәтен белдерде һәм тәмле ризыклар белән сыйлады

Без туган борынгы заманга ничек карыйбыз, безнең мәдәниятебез булуга яки булмауга бәйле. Безгә ата-бабаларыбызның мәдәни мирасын җиткергән әби-бабаларыбызның сакчыллыгы аркасында үсеп килүче буын борынгы көнкүреш атмосферасына чумырга мөмкин. Иштуган мәдәният йорты белгечләре «әби сандыгы серләре»дигән танып белү сәгате үткәрделәр. Балалар үткәннәргә кызыклы сәяхәт кылдылар һәм әби-бабайлар, әби-бабайлар кулланган фәннәр турында белделәр. Башка вакытта балалар ата-бабаларыбызның тормышын һәм тормышын белделәр. Балалар күкрәкнең борынгы төрлелеген ачып, анда борынгы әйберләрнең төрлелеген күргәч, сандыкның нәрсә икәнлеге, йорт тирәсендәге хәлдә нинди роль уйнавы, ата-бабаларыбызның аңа нәрсә салганлыгы турында белделәр.  Аннан соң әби-әбиләребезнең сандыкта саклана алырлык борынгы әйберләрен күрсәттеләр, теге яки бу әйберне куллану турында, балалар аның максатын һәм кулланылышын билгеләргә тырыштылар. Шулай ук әби сандыкларында сакланган әйберләрнең буыннан-буынга тапшырылуы һәм хуҗаларның муллыгы белән үлчәнүе турында сөйләделәр, чөнки алар кәләшнең кәләш өлеше һәм аның киемнәре һәм бизәнү әйберләре саклавы өчен мәҗбүри хезмәт иттеләр. Чара төрле халыкларның уеннары белән тәмамланды.

Иштуган авыл җирлегендә гражданнарны авария хәлендәге торактан күчерү максатыннан 4 яна йорт төзелеше эшләре башланды.