ЯҢАЛЫКЛАР

Иштуган мәдәният йорты белгечләре "Без - сәламәт уеннар өчен" спорт уеннары үткәрделәр". Чара зарядкадан башланды, балалар күңел ачып кына калмадылар, күңел күтәренкелеге дә алдылар. Балалар өчен күңелле стартлар оештырылды, анда алар ике командага бүленде. Командаларга йөгерү, сикерү, кыршау туп эстафеталары белән мавыктыргыч конкурслар тәкъдим ителде, анда һәркем үзенең спорт сәләтен, шулай ук акыл сәләтен һәм күнекмәләрен күрсәтә алды. Балалар төрле конкурсларда актив катнаштылар, тизлек, җитезлек, командада эшли белү буенча ярыштылар. Барлык балалар да бик күп уңай хис-кичерешләр алды.

Еш кына меңнәрчә, кайчак йөз меңнәрчә кеше чикләнгән территориядә: мәйданда, урамда, күңел ачу учреждениеләрендә җыела. Бу ешрак массакүләм чаралар: күңел ачулар, митинглар, йөрешләр, демонстрацияләр, пикетлар, хаҗ кылулар үткәргәндә була. Халык төркеме һәм этеш-төртеш даими рәвештә метрода, базарларда, стадионнарда, чиратларда барлыкка килә. Төркемнең куркынычы аның спонтанлыгында һәм һәр кешегә аерым йогынты ясау көчендә. Иштуган мәдәният йорты белгечләре «Халык күп җыела торган урыннарда үз-үзеңне тоту кагыйдәләре» турында тренинг үткәрделәр. Мәдәният йорты мөдире халыкның куркыныч булуы турында сөйләде. Кешеләрнең массакүләм туплануы, халык төркеме сәламәтлек һәм тормыш өчен реаль куркыныч тудыра. Чираттагы чарадан имгәнүләрсез яки сынмыйча кайту өчен, куркынычсызлык чараларын белергә һәм үтәргә кирәк. Балалар сорауларга җавап бирделәр, төркемдә үз-үзеңне куркынычсыз тотуның төп принципларын тикшерделәр. Халык төркеменең йогынтысы турындагы видеосюжетларны игътибар белән карадык. Кеше халык арасында алдан ниятләп яки очраклы рәвештә булырга мөмкин. Шуңа карамастан, ул үзен җитди куркыныч астына куя. Халык арасында кешеләр бер-берсе өчен куркынычның төп чыганагына әверелә. Массакүләм чараларда катнашуның тискәре нәтиҗәләрен киметү максатында белергә һәм куркынычсызлык чараларын үтәргә һәм истә тотарга кирәк – халык төркемендә теләсә нинди тоткарлану яки дөрес булмаган гамәлләр кеше тормышы өчен куркыныч булып тора.

Ел саен уздырыла торган «урам киносы» Бөтенроссия акциясе кысаларында Иштуган мәдәният йортында ял итү мәйданчыгы эшләгән вакытта "Гадкий Я -4"мультфильмы күрсәтелде.Кино күрсәтүне мәдәният йорты белгечләре район мәдәният йорты хезмәткәре Руслан Рифат улы белән берлектә оештырды. Ачык һавадагы Кино-балалар һәм яшьләр өчен дә, өлкәннәр өчен дә бик яхшы вакыт үткәрү. Өлкән буын өчен җәйге кинотеатр-яшьлек турында күңелле хатирәләр. Яшьләр һәм балалар өчен киресенчә-җәйге ялның яңа формасы. Барысы да дуслары белән бергә урам киносына теләп җыела, карарга еш кына очраклы үтеп баручылар да кушыла. Саф һава һәм мультфильмны искиткеч итеп күрсәтү авыл халкының кәефен күтәрде. Тамашадан соң катнашучылар мультфильм турындагы тәэсирләре белән уртаклаштылар.

Яшьлек - кыюлык, эзләнүләр, ачышлар һәм иң кыю өметләрне тормышка ашыру чоры. Иштуган мәдәният йорты белгечләре яшьләр өчен "учак янында җырлар" кичәсе үткәрделәр. Учак шартлавы, кружкада каты чәй исе, гитара астындагы акрын тавышны компьютерда «модельләштерергә» мөмкин булуы икеле. Шуңа күрә без моңа бары тик кайвакыт гитара астында искиткеч җырлар җырлаучы дусларыбызның тавышларын ишетергә кирәк булганга гына кыюландык. Анда катнашучылар гитара тарихы, аның популярлыгы, шагыйрьләрнең һәм язучыларның аңа мөнәсәбәте турында бик күп яңа һәм кызыклы нәрсәләр белделәр, Бөек гитарачыларны һәм гитара астында җыр башкаручыларны искә төшерделәр. Балалар үзләре гитарага җырлар җырладылар, уеннарда катнаштылар. Учакта пешерелгән бәрәңге белән сыйландылар. Пешә-пешә аны Уч төбеннән уч төбенә күчерәсең... Учак ялкыны кешеләрне берләштерә. Без табигать, төбәгебез матурлыгы турында күп сөйләштек, гитарага матур җырлар җырладык. Чара күңелле, күңелле, дустанә һәм җылы шартларда узды.

Иштуган мәдәният йортында кыр чәчәкләреннән такыя үрү буенча ачык һавада «Чәчәккә чәчәк-такыя үр» дигән мастер - класс узды.Чәчәкләрдән һәм үләннәрдән такыя үрү-борынгы заманнардан бирле популяр күңел ачу һәм йола. Башка киеп йөртелә торган түгәрәк такыя явыз рухлардан саклый һәм билгеле бер максатларга ирешергә ярдәм итә, иминлек символы булып тора. Үрү вакытында балаларга такыя үрү белән бәйле халык традицияләре турында сөйләделәр, үрү һәм детальләрне тоташтыру ысуллары күрсәтелде. Чарада катнашучылар такыянең традицион бизәк булуын белделәр, ул бердәмлекне, камиллекне, табигать һәм вакытның цикллыгын символлаштыра. Матур такыяләргә чәчәкләр җыю традициясе балаларда зур кызыксыну уятты. Алар бик мавыгып эшкә тотындылар һәм озакламый кулдан ясалган такыяләр кызларның башларын бизәделәр. Мастер — класс модельләрне күрсәтү һәм фотосессия белән тәмамланды.

Ак торналар сугыш кырларында һәлак булганнар турында якты истәлегебезнең матур символы. Бу искиткеч кош иминлекне һәм тынычлыкны, яктылыкны, яхшылыкны һәм бәхетле киләчәккә өметне символлаштыра. Иштуган мәдәният йорты белгечләре «Ак торна»оригами буенча мастер –класс үткәрделәр.Анда катнашучыларны оригами ак торнаның барлыкка килү тарихы белән таныштырдылар һәм декоратив –кулланма сәнгатьнең бер төре-оригами турында сөйләделәр. Берәрсе мең кәгазь торнаны ясап  җыйса, аның яраткан теләге үтәләчәк яки бу кеше барлык авырулардан савыгачак дигән ышану бар. Балалар мастер-класста катнашып, оригами техникасында «кош» ның төп формасын башкарырга өйрәнделәр.Барысының да гаҗәеп матур торналар барлыкка килде, аларны балалар туганнарына һәм якыннарына тыныч күк теләкләре белән бүләк итә алачак.

Иштуган мәдәният йортында кызыклы һәм мавыктыргыч «Фетрдан брелок» мастер-классы узды.Брелок-универсаль әйбер, аңа ачкычларны гына асып булмый, ул шулай ук рюкзак бизәге, кечкенә бүләк булырга мөмкин.Мастер-класста сәнгать җитәкчесе балаларга кул эшләрендә киң кулланыла торган фетр кебек универсаль материал турында сөйләде.Аннары балаларга фетрдан брелоклар ясау буенча адымнар белән инструкцияле мини-презентация күрсәтелде. Аннары чарада катнашучылар үзләре өчен төс буенча фетр сайладылар, булачак брелокның эшләнмәләрен кисеп, кырыйларын тектеләр һәм синтепон белән тутырдылар һәм балдак тектеләр. Брелоклар ясаганда, мастер-класс катнашучылары эшкә осталык һәм сабырлык кына түгел, ә талант, фантазия дә керттеләр. Брелоклар ясау процессы барысына да зур рәхәтлек китерде һәм үз нәтиҗәләре белән сөендерде. Барысы да бик рәхәтләнеп эшләделәр, һәркем үзе белән үз куллары белән ясалган сувенирлы булу гына түгел, ә тагын бер тапкыр килергә теләк белдерде.

Урта гасырларда шәм культ әйберләренең берсенә әверелә. Аның турында шигырьләр һәм җырлар, фәлсәфи трактатлар язылган, аны картиналарда сурәтләгәннәр. Шәм эшләре осталары барлыкка килә, алар хуш исле, төсле һәм формасы буенча гадәти булмаган шәмнәр ясыйлар. Балавыздан ясалган шәмнәр тулысынча табигый, чөнки — ул бал кортларына күзәнәкләр төзү җиңелрәк булсын өчен рамга куелган нечкә пластинкага формалаштырылган кәрәз. Балавыз шәмнәрен ясау-чын сер!  Иштуган мәдәният йорты белгечләре ПК буенча «Шәмнәрдән композиция» мастер-классын үткәрделәр. Мастер-класста катнашучыларга үз куллары белән балавыздан шәмнәр ясарга тәкъдим ителде. Чараны алып баручы шәмнәр ясау технологиясе һәм ысуллары турында сөйләде. Игътибарлы җитәкчелек астында балалар үз эшләнмәләре өчен төрле калынлыктагы балавыз кисәкләрен сайладылар, аннары җеп өчен яраклы джут шпагатын сайладылар,аннары тыгыз итеп төрделәр. Балалар төрле формадагы һәм зурлыктагы эксклюзив шәмнәр ясадылар, декорның якты элементлары белән тулыландырдылар: коры чәчәкләр, декоратив чәчәкләр, төрле төстәге тасмалар. Мастер-класс катнашучылары ясаган хуш исле шәмнәр бүләк итү өчен менә дигән әйбер.

Балаларны куркынычсыз юл хәрәкәте кагыйдәләренә өйрәтү элеккечә төп бурычларның берсе булып кала. Шуңа күрә балалар белән юл хәрәкәте кагыйдәләрен үтәүнең мөһимлеге турында күзаллаулар формалаштыру буенча көндәлек эш алып барырга кирәк. Иштуган мәдәният йорты белгечләре балалар белән "Белемле җәяүлеләр" дигән чара үткәрделәр. Чара барышында уеннар үткәрелде: "Кайсы билгене бел?", "Рөхсәт ителә-тыела". Балалар юл хәрәкәте кагыйдәләре турындагы белемнәрен үзләштерделәр, алган белемнәрен уеннарда, көндәлек тормышта кулланырга өйрәнделәр. Светофор сигналлары һәм юл хәрәкәте кагыйдәләре турындагы белемнәрдән тыш, балаларга эмоциональ заряд һәм яхшы кәеф бирелде.

24 август көнне Иштуган мәдәният йорты белгечләре яулыкларга багышланган «Яулыгым-йөз аклыгым»бәйрәм кичәсе үткәрделәр. Күргәзмәдә ачык чәчәкле яулыклар, шәлләр тәкъдим ителде. Россиядә яулыклар 16-17 гасырларда барлыкка килгән. Ул вакытта ул "канавка"дип аталган. Алар зур итеп, юка шәк тукымадан тегелгән. Бәйрәмгә бизәкле берничә яулык алып килгән Дания Тимербакова, Гөлсинә Дәүләтшина, Рита Һадиевна, Разия Гайнетдинова, Елена Пухова истәлекләре белән уртаклаштылар. Яулык, шәл халык җырларында, әдәби әсәрләрдә еш телгә алына. Бәйрәм барышында яулыкларга багышланган шигырьләр укылды, җырлар башкарылды, тамашачылар белән борынгы халык уеннары - "Түбәтәй", "Минлебай", "шәл киендер", "яулык бәйлә" җырлары уйналды, бергәләп сорауга җавап бирделәр.